Bu hangi verginin reformu?

Türkiye’nin iki temel kangreni biri toprak diğeri vergi…

Toprakta reform vergide adalet şart!

Vergi reform paketi geliyor. Adalet vaat ediliyor ama hangisine!

Toplayabildiğinde mi?

Toplayamadığında mı?

Resmi rakamlar ortada…

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre Bursa’dan örnekler vereyim isterseniz!

Bursa’da Ocak 2024’te tahakkuk eden vergi tutarı 53 milyar 146 milyon lira.

Peki, tahsilat ne kadar?

13 milyar 234 milyon lira. Yani tahakkuk eden rakamın yalnızca yüzde 24,9’u tahsil edilebilmiş.

Şubatta ne olmuş?

Bu yılın ikinci ayında vergi tahakkuku 64 milyar 537 milyon liraya çıkmış. 24 milyar 504 milyonunun tahsilatı gerçekleşmiş. Tahsilat oranı yüzde 38.

Üçüncü ay?

Toplam tahakkuk 79 milyar 858 milyon liraya ulaşmış. Tahsilat da 36 milyar 807 milyona çıkmış. Haliyle tahsilat oranı da yüzde 46,1’e yükselmiş.

Nisanda durum ne?

Dördüncü ayda Bursa’da tahakkuk eden vergi 95 milyar 442 milyon lira. Tahsilat, 49 milyar 766 milyon. Tahsilat oranı yüzde 52,1.

Geldik mayısa…

Kümülatif olarak yılın beşinci ayı itibarıyla Bursa’dan elde edilen toplam vergi tahakkuku 120 milyar 708 milyon. Tahsilat edilen vergi tutarı 73 milyar 992 milyon. Tahsilat oranı yüzde 61,3.

Bu, içinde bulunduğumuz yılın ilk 5 aylık tablosu. Ne görüyoruz?

Tahakkuk eden verginin yüzde 38,7’lik kısmının tahsil edilemediğini…

Peki, bu yıllar itibarıyla da böyle mi? Mesela 2023 yılında bu oran nedir?

Hemen yine mezkûr bakanlığın verilerine göre paylaşayım.

2023 yılı kümülatif tahakkuk eden vergi 165 milyar 192 milyon. Tahsilat, 128 milyar 857 milyon. Oran yüzde 78. Tahsil edilemeyen yüzde 22.

2022’de durum neymiş?

Tahakkuk eden vergi 78 milyar 772 milyon. Tahsilat 58 milyar 13 milyon. Tahsilat oranı yüzde 73,6. Tahsilatı gerçekleşmeyen yüzde 26,4.

Tahakkuk eden ama tahsilatı yapılamayan vergi oranını gördünüz.

Peki, dikkatinizi çeken başka bir şey oldu mu?

2022’den 2023’e vergi gelirleri iki katına çıkmış. Hatta neredeyse 2024’ün ilk beş ayında 2023’ün toplam vergi tahsilatı seviyesine ulaşılmış.

Hangi kalemlerde?

Örneğin mesela!

Bursa’da 2022’de 17 milyar 41 milyon lira gelir vergisi tahakkuku, 10 milyar 932 milyon tahsilatı gerçekleşmiş. 2023’te Bursa gelir vergisi tahakkuku 30 milyar 59 milyon liraya, tahsilat ise 20 milyar 441 milyon liraya çıkmış.

Peki, bu yıl ilk 5 ayda gelir vergisinde durum ne?

Ocak-Mayıs 2024’te Bursa’da gelir vergisi tahakkuku 28 milyar 312 milyon. Tahsilat 14 milyar 664 milyon. Tahsilat oranı yüzde 51,8.

Gelelim kurumlar vergisine!

Bursa’da 2022’de kurumlar vergisi tahakkuku 14 milyar 997 milyon, tahsilat 11 milyar 42 milyon iken 2023’te kurumlar vergisi tahakkuku 30 milyar 520 milyon, tahsilat ise 23 milyar 329 milyona çıkmış.

Bu yıl ilk 5 ayda kurumlar ne ödemiş?

Ocak-Mayıs dönemi toplamında tahakkuk eden kurumlar vergisi 23 milyar 786 milyon. Tahsilatı gerçekleşen 13 milyar 708 milyon. Oran yüzde 57,6.

Şimdi gelir vergisinde ve kurumlar vergisinde tahsilat durumu bu iken hangi vergi tahsilatında başarılı olunmuş?

Elbette ki ÖTV.

Bursa’da ilk 5 aylık toplam Özel Tüketim Vergisi tahakkuku 8 milyar 908 milyon, tahsilat ise 8 milyar 514 milyon. Oran yüzde 95,6.

Tüm bu rakamlarda tek başına Bursa’ya bakınca bir yanılsama oluşabilir.

Ben yine de sizlere ‘ihracat rakamlarını’ baz alarak denk ligdeki illerden de örnekler vereyim.

Acaba ihracatta yarıştığımız Kocaeli’nde durum nedir?

Kocaeli’nde bu yıl ilk 5 ay toplamında tahakkuk eden vergi, 317 milyar 726 milyon lira. Tahsilatı yapılan vergi 283 milyar 824 milyon. Tahsilat oranı yüzde 89,3.

İzmir ilk 5 ayda ne vermiş?

Tahakkuk eden vergi 342 milyar 841 milyon lira, tahsilat 247 milyar 718 milyon. Oran yüzde 72,3.

İstanbul’u kapsam dışında tutuyorum. Biz, başkente bakalım.

Ankara’da bu yılın ilk 5 ayında tahakkuk eden vergi 591 milyar 475 milyon lira. Tahsilat 300 milyar 908 milyon. Oran yüzde 50,9.

Tahsilat oranlarına bakınca bakanlığın taşra teşkilatının merkezden iyi çalıştığı söylenebilir mi?

Ya da Bursa’nın vergide Kocaeli ve İzmir’in nasıl bu kadar geride kaldığı tartışılabilir mi?

Elbette ama yazıyla temel amacım Bursa’nın performansını göstermek değil. Vergi toplamadaki manzarayı netleştirmek.

Tahakkuk eden ve toplayamadığımız vergi aynı zamanda ülkemizdeki ekonomik sıkıntıyı da boyutlandırmada dolaylı bir referans sayılabilir. Aynı şekilde mükellefin vergi sadakati açısından da pozitif çıkarımlarda bulunulabilir.

Kamuoyuna yansıyan vergi reform paketindeki düzenlemelere baktığımda gördüğüm tıpkı ÖTV’de olduğu gibi kolay toplanır vergiler yükleniyor: Motokuryelere vergi… Yurtdışına çıkışa vergi…

Borsaya vergi? Biraz erteleyelim!

Bir vergi de ben önereyim; temiz hava vergisi de olsun. Evi orman içinde olanlar ödesin…

Vergisini günü gününe ödeyenlere ve vergisini ödemek için ödün verenlere saygıyla…