Bursa otomotivde yara sarıyor

İhracat geçen yılı rekorla kapadı.
2022’de önceki yıla göre yüzde 12,9’luk artışla 254,2 milyar dolarlık seviyeyi gören Türkiye, bu yıla da hızlı başladı.
Bu yılın ilk ayına ilişkin veriler dün açıklandı.
Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Ocak 2023’te ihracatımız, yüzde 10,4 artışla 19,4 milyar dolara çıktı.
Ülke genel toplamı için sevindiren bu rakamlar açıklandıktan sonra haliyle aklımıza ilk gelen Bursa oldu.
Merakla Bursa’nın ocak performansını öğrenmek için incelediğim istatistikler, sevindirmese de umut verdi.
Bursa’nın ilk aylık performası yüzde 2,3’lük artışla 1 miluyar 195 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu rakamla kentimiz, İstanbul ve Kocaeli’nin ardından üçüncü sırada yer aldı.
Toplam ihracattaki artış oranı, ülke ortalamasının çok altında kalsa da sektörel bazda özellikle otomotivdeki ivmelenme moral oldu.
Salgın kaynaklı çip krizinden en fazla etkilenen sektörlerin ve illerin başında gelen Bursa’da ihracatın lokomotifi olan otomotiv endüstrisindeki hareketlenme dikkat eçkti.
Bursa’nın otomotiv ihracatı, ilk ayda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12,3’lük bir artışla yarım milyar dolar seviyesine yaklaştı.
Tabi ki son iki yılda otomotiv ihracatında yaşanan kayıp kaynaklı olarak bir önceki yıla göre artışın yüksek görünmesi, doğrudan ilerleme değil iyileşme olarak da yorumlanabilir.
Çünkü halen 2020 ve 2021 yılı otomotiv ihracatının gerisindeyiz. Hatırlatmak gerekirse Bursa, Ocak 2020’de 616,5 milyon dolar, 2021’de ise 556,7 milyon dolarlık otomotiv ihracatı yapmıştı.
O yıllarla kıyasladığında kaybın telafisi demek gerekir. Ancak öyle değil. Bugün artık küresel ölçekte bir değişimi yaşıyoruz.
Küresel ölçekte çok nedenli bir krizi, 1-2 yılda sönümlemek ve hatta telafi etmek o kadar da kolay değil.
Otomotiv başta olmak üzere Türk endüstrilerinin kısa sürede toparlanma kabiliyeti takdiri hak ediyor.
Belki otomotivde 2020 ve 2021’e göre geride gibi görülebilir ama ocak bazlı kıyaslandığında Ocak 2020’de 1 milyar 170 milyon dolar, Ocak 2021’de ise 1 milyar 142 milyon dolar seviyesindeydi.
Bu yıl 1,2 milyar dolara erişmiş bir ocak ayı performansımız var.
Otomotiv özelinde moral olan unsur ise Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un ifadelerindeki gelişime uyumdur.
Geçen yıl çeşitli sektörlerde yaşanan yarı iletken tedarikine ilişkin sıkıntıların hafiflemesiyle küresel otomotiv piyasasının canlanmaya başladığına işaret eden Bakan Muş, şöyle konuştu:
“Bu durumun otomotiv ithalatımıza yüzde 47 oranında artış olarak yansıdığı dikkati çekmektedir. Öte yandan, paritenin (avro/dolar) dış ticaret rakamlarımız üzerindeki olumsuz etkileri de devam etmektedir. Ocak ayında parite etkisi nedeni ile yaklaşık 500 milyon dolar değerinde daha az ihracat gerçekleşmiştir. Dış ticaret verilerimizi paylaşırken hizmet ihracatımıza da ayrı bir parantez açmak istiyorum. Hizmet gelirlerimiz 2022 Ocak-Kasım döneminde seyahat ve taşımacılık gelirlerinin yüksek katkısıyla artış göstermiş ve 83,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.”
Öte yandan belirtmek de gerekir ki Ocak 2023’te yarım milyar dolar seviyesinde gerçekleşen otomotiv ihracatının Aralık 2022’ye göre düşük kaldığını da görmeliyiz.
Ocak 2023’te otomotiv ihracatı, Aralık 2022’ye göre yüzde yüzde 38’lik bir düşüş görüldü. Geçen yılın son ayında bu başlıkta ihracat 786 milyon dolar seviyesindeydi.
Ocak 2023’ün genel Bursa verilerine bakıldığında ise çelik ihracatındaki düşüş dikka çekti.
Geçen yılın ilk ayında 144,5 milyon dolar seviyesinde gerçekleşen çelik ihracatı, bu yıl ilk ayda yüzde 55,3’lük düşüşle 64,5 milyon dolarda kaldı.
Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı da ocak ayında yüzde 2 düşüştü ve 134 milyon dolarda takılı kaldı.
Son dönemde Bursa’da bu sektörde işten çıkarmalar yaşandığı iddiaları duyuluyor. Hazırgiyimde neler olduğuna ilişkin sektör yetkililerinden ses çıkmıyor.
Öte yandan kişisel olarak ülke sıralamasını pek anlamlı bulmuyorum. Bursa’nın rakibi yalnızca Bursa’dır. Bursa, kendini aşmalı ve yalnızca kendiyle yarışmalı ki ancak o zaman büyür düşüncesindeyim.
Fakat yine de istatistiki veri olduğu için aktarmak gerekir ki ikincilik koltuğunu kaptırdığımız Kocaeli ile ilk ayda aramızda 100 milyon dolar civarında bir fark var. Ve otomotivdeki hızlı bir toparlanma ile bu rakam çok kısa zamanda kapanabilir.
Bu noktada dikkati çekmek gerekir ki peşimizden gelen İzmir de Bursa’yı sıkı takip ediyor. Dördüncü sıradaki İzmir, geçen ay 1 milyar 137 milyon dolarlık performans gösterdi.
Kriti bir noktada bulunan Bursa, ya gerekli atılımı yapacak ihracatını artıracak ve yeniden ikinciliğe çıkacak ya da çok uzak değil yakın vadede üçüncülüğü de İzmir’e kaptıracak…
Dileriz, Bursa büyür. Dileriz Bursa, Bursayla büyür. Bursa’yı koruyarak, Bursa’nın değerleriyle ve Bursa’dan büyür.
O zaman küresel krizler vız gelir tırs gider!
O zaman ihracat ve refah sürdürülebilir olur.
Bunun için de olmazsa olmaz, ‘önce Bursa’ diyen aklı işletebilmek; çıkarlarda değil bütüncül kazanımlarda ortak akılı uygulanır kılmaktır.
Esen kalın…