ChatGPT sağlık tavsiyesi için ne kadar güvenli?

Üretken yapay zeka hala görece yeni bir teknoloji ve sürekli gelişiyor. Yapılan yeni bir araştırma, Avustralya’da kimlerin sağlık soruları için ChatGPT’yi kullandığını ve ne tür sorular sorduklarını ortaya koydu.

Araştırma sonuçları, insanların bu yeni teknolojiyi sağlık alanında nasıl kullanabileceğini ve güvenli kullanım için hangi yeni becerilere ihtiyaç duyduğunu anlamaya yardımcı olabilir. Bu bağlamda, "yapay zekâ sağlık okuryazarlığı" kavramının önem kazandığı vurgulanıyor.

Kimler ChatGPT’ye sağlık soruları soruyor?

Haziran 2024’te yapılan araştırmada, Avustralya genelinde 2 binden fazla kişiyle görüşüldü. Katılımcılardan yüzde 9,9’u 2024’ün ilk yarısında ChatGPT’ye sağlıkla ilgili bir soru sorduğunu belirtti.

Genel olarak kullanıcılar, ChatGPT’ye "orta derecede" güvendiklerini ifade etti (5 üzerinden 3,1 puan).

Araştırmada, düşük sağlık okuryazarlığına sahip olanlar, İngilizce konuşulmayan bir ülkede doğanlar veya evde başka bir dil konuşanların ChatGPT’yi daha sık kullandığı görüldü. Bu durum, geleneksel sağlık bilgilerine erişimi zor olan kişilerin yapay zekâ destekli bilgilere yöneldiğini gösteriyor.

En çok hangi sağlık soruları soruluyor?

ChatGPT’ye yöneltilen sağlık sorularının başlıca konuları şunlar:

Bir sağlık durumu hakkında bilgi edinme (yüzde 48)

Belirtilerin ne anlama geldiğini öğrenme (yüzde 37)

Belirli bir konuda nasıl bir adım atılması gerektiğini sorma (yüzde 36)

Tıbbi terimleri anlama (yüzde 35)

Katılımcıların yüzde 61’i, genellikle klinik bir değerlendirme gerektiren en az bir soru sorduğunu belirtti. Özellikle belirtilerin ne anlama geldiğini öğrenmeye yönelik sorular, doktor tavsiyesinin yerini tutamayacağı için "daha riskli" olarak sınıflandırıldı.

İngilizce konuşulmayan ülkelerde doğan veya evde farklı bir dil konuşan kişilerin bu tür daha riskli soruları sorma olasılığı daha yüksek bulundu.

Bu neden önemli?

Sağlık bilgisi için üretken yapay zekâ kullanımının artması bekleniyor. Araştırmaya katılanlardan ChatGPT’yi henüz sağlık bilgisi için kullanmayanların %39’u, önümüzdeki altı ay içinde bunu yapabileceklerini belirtti.

Üstelik, sadece ChatGPT değil, Google Gemini, Microsoft Copilot ve Meta AI gibi diğer yapay zekâ araçlarının da bu alanda giderek daha fazla kullanıldığı belirtiliyor.

Özellikle farklı kültürel ve dilsel geçmişe sahip bireylerin, sağlık bilgisi için ChatGPT’ye başvurduğu gözlemlendi.

Eğer bu kişiler yapay zekâyı sağlık bilgilerini çevirmek için kullanıyorsa, doğruluk oranı daha da düşebilir.

Yapay zekâ araçlarının farklı dillerde daha az doğru yanıtlar verdiği biliniyor. Bu nedenle, yüksek kaliteli sağlık bilgilerine erişimde dil engelinin aşılabilmesi için hem insan destekli hem de teknolojik çözümlere yatırım yapılması gerekiyor.

Yapay zekâ sağlık okuryazarlığı neden önemli?

Üretken yapay zekâ artık hayatın bir parçası. Bu durum, sağlık alanında hem fırsatlar hem de riskler barındırıyor.

Bir yandan, sağlık bilgilerine ulaşmakta zorlanan bireyler için büyük bir kolaylık sağlıyor. Çoğu sağlık bilgisi, genel halk için fazla karmaşık bir dille yazıldığından, yapay zekâ bu bilgileri sadeleştirerek daha anlaşılır hale getirebiliyor.

Öte yandan, genel amaçlı yapay zekâ araçlarına tıbbi tavsiye için başvurulması, özellikle klinik değerlendirme gerektiren durumlarda risk oluşturuyor.

Daha önce, bazı kullanıcıların hastaneye gitme konusunda karar vermek için yapay zekâ araçlarına danıştığı ve bunun tehlikeli sonuçlar doğurabileceği ortaya çıkmıştı.

Sağlık bilgisi için doğru kaynaklar nereler?

İnsanların yapay zekâ araçlarına yönelirken sordukları sorulara dikkat etmeleri ve riskli sorular için yetkili sağlık kuruluşlarına başvurmaları gerekiyor.

Avustralya’da, sağlık konusunda güvenilir bilgi sunan HealthDirect gibi kuruluşlar, vatandaşlara ulusal çapta ücretsiz destek sağlıyor.

Kayıtlı hemşirelerden bilgi alınabilen telefon hatları ve çevrim içi belirti değerlendirme araçları, hastaneye gidip gitmeme konusunda rehberlik edebiliyor.

Sağlık sektöründe yapay zekâ kullanımına yönelik politikalar geliştirilirken, ağırlıklı olarak sağlık çalışanlarının bu teknolojiyi nasıl kullanacağına odaklanıldığı görülüyor.

Ancak, toplumun genelinde "yapay zekâ sağlık okuryazarlığı" becerilerinin artırılması büyük önem taşıyor. Bu becerilere duyulan ihtiyaç, yapay zekâ araçlarının kullanımı yaygınlaştıkça ve teknoloji geliştikçe daha da artacak.