Enerjide açığımız 25 milyar dolar düşecek!

2024-2026 yıllarına ilişkin Orta Vadeli Program'dan (OVP) yapılan derlemeye göre, Rusya-Ukrayna savaşının ardından Rusya'ya uygulanan yaptırımlar, geçen yıl emtia fiyatlarının yükselmesine neden olurken Türkiye'nin enerji ithalatı da 96,5 milyar dolar ile tarihi seviyelere çıktı. Bu gelişmede, emtia fiyatlarında düşüş eğilimi sonrasında enerji ithalatındaki azalış etkili oldu.

Bu yıl ise Avrupa'da gaz stoklarının artması ve Çin'de beklentinin altında kalan zayıf talebin etkisiyle enerji fiyatları geçen yılki seviyelerine göre önemli ölçüde geriledi. Türkiye'nin enerji ithalatı ocak-temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26,2 azalışla 41 milyar dolar olarak gerçekleşti. Buna paralel olarak, enerji ithalatının geçen yıla göre yüzde 26,4 azalışla 71 milyar dolara düşeceği, 2024'te 77,3 milyar dolar, 2025'te ise 76,3 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.

Brent tipi ham petrolde ise geçen yıl varil başına 100,8 dolar olan yıllık ortalama fiyatın 2023'te 82,3 dolar, 2024'te 86,7 dolar ve 2025'te ise 85,9 dolar olacağı öngörülüyor.

- ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIK AZALTILACAK

Programda, enerjide dışa bağımlılığı azaltmayı amaçlayan hedefler de yer aldı. Buna göre, petrol ve doğal gaz arama ve üretim faaliyetleri hızlandırılacak. Yurt dışında TPAO'nun enerji alanında farklı ortaklıklarla faaliyette olduğu üretim sahaları ile potansiyel arz eden sahalar değerlendirilecek.

Doğal gaz depolama tesislerinin depolama ve geri üretim kapasiteleri artırılacak. Sakarya gazını girdi olarak kullanarak üretecek bir tesis kurularak yerli doğal gazın katma değeri artırılacak.

- NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM PORTFÖYÜNE DAHİL EDİLECEK

Nükleer teknoloji alanında yerli ve yenilikçi uygulamalar geliştirilmesi amacıyla AR-GE çalışmaları desteklenecek, ilave nükleer güç santrali kapasitesi oluşturmak için küçük modüler reaktör teknolojisine yönelik girişimler hızlandırılacak.

Program döneminde, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi artırılacak, nükleer güç santrali elektrik enerjisi üretim portföyüne dahil edilecek.

Mevcut ve yeni kurulacak serbest bölgeler ile organize sanayi bölgelerinde yenilenebilir enerji kullanımının yaygınlaştırılması ile yeşil ve döngüsel ekonomiye katkısının artırılmasını sağlayacak düzenlemeler getirilecek.

Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı modeliyle yerli ürün kullanım şartı içerecek şekilde projeler geliştirilmeye devam edilecek.

Yeni Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ve 2. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı hayata geçirilecek.

- SÜRDÜRÜLEBİLİR MADENCİLİK POLİTİKALARI YAYGINLAŞTIRILACAK

Öte yandan, maden kaynaklarının uluslararası standartlarda aranarak ekonomiye kazandırılması, arama ve üretimde sürdürülebilir madencilik politikalarının yaygınlaştırılması sağlanacak. Bu çerçevede sorumlu madencilik ilkeleri çerçevesinde belirlenen stratejik ve kritik minerallerin arama, üretim ve zenginleştirme çalışmaları artırılacak.

Maden arama faaliyetleri mevzuatta kamu yararına faaliyet olarak tanımlanacak ve madenlerin işletilmesinin türlerine, niteliklerine ve sürdürülebilirlik ilkelerine göre detaylı olarak ele alındığı yatırım güvencesini artıracak yeni bir temel düzenleme hazırlanacak.

Yerli kömür ve temiz kömür teknolojilerinin geliştirilmesi ile ekonomik değeri yüksek ürünlerin elde edilmesine yönelik AR-GE faaliyetleri sürdürülecek.

- YERLİ ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN KULLANIMI DESTEKLENECEK

OVP'de elektrikli araçlara ilişkin temel unsurlar da yer aldı. Buna göre, elektrikli araçların yaygınlaştırılması amacıyla şarj istasyon ağı geliştirilecek, özellikle yerli elektrikli araçların kullanımı desteklenecek.

Enerji yoğunluğu yüksek batarya teknolojileri, bağlantılı araçlar, tam otonom (sürücüsüz) mobilite sistemleri ve ray ötesi sistemler gibi yeni nesil enerji ve ulaşım sistemlerindeki teknolojik kabiliyetler ve yatırımlar artırılacak.

Yarı iletken, elektrikli araç, batarya ve bunların değer zincirindeki kritik teknoloji ürünlerine yönelik yatırımlar teşvik edilecek. (AA)