Genel Sağlık Sigortası prim borçları silinecek

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda kabul edildi.

Teklifle, Sosyal Sigortalar Kanunu'nda değişiklik yapılıyor. Buna göre, emeklilik haklarının sağlanmasında sigortacılık ilkelerinin dikkate alınması ve sigortalılar arasında norm ve standart birliği sağlanarak Ekim 2008'den önce sigortalı olan engelliler için vergi indirim belgesi esas alınarak yürütülen emeklilik işlemleri, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında çalışma gücü kaybına göre belirlenecek ve tüm uygulama Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürütülecek.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda, Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'na "Bilgi toplama, işleme ve paylaşma yetkisi" başlıklı yeni madde eklenecek.

Buna göre de sağlık hizmeti almak üzere, kamu veya özel sağlık kuruluşları ile sağlık mesleği mensuplarına müracaat edenlerin, sağlık hizmetinin gereği olarak vermek zorunda oldukları veya kendilerine verilen hizmete ilişkin kişisel verileri işlenebilecek.

Sağlık hizmetinin verilmesi, kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi ile sağlık hizmetlerinin planlanması ve maliyetlerin hesaplanması amacıyla Sağlık Bakanlığı, elde edilen verileri alarak işleyebilecek. Bu veriler, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nda öngörülen şartlar dışında aktarılamayacak.

Toplanan ve işlenen kişisel verilere, ilgili kişilerin kendilerinin veya yetki verdikleri üçüncü kişilerin erişimlerini sağlayacak bir sistem kurulacak.

Kurulan sistemlerin güvenliği ve güvenilirliği ile ilgili standartlar Kişisel Verileri Koruma Kurulunun belirlediği ilkelere uygun olarak Bakanlıkça belirlenecek. Bakanlık, ilgili mevzuat uyarınca elde edilen kişisel sağlık verilerinin güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirleri alacak. Bu amaçla, sistemde kayıtlı bilgilerin hangi görevli tarafından ne amaçla kullanıldığının denetlenmesine imkan tanıyan bir güvenlik sistemi oluşturulacak.

Sağlık personeli istihdam eden kamu kurum ve kuruluşlarıyla özel hukuk tüzel kişileri ve gerçek kişiler, istihdam ettiği personeli ve personel hareketlerini Bakanlığa bildirmekle yükümlü olacak.

Kişisel sağlık verilerinin işlenmesi, güvenliği ile ilgili hususlar Bakanlıkça yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.

İşsizlik Sigortası Kanunu'ndaki düzenlemeyle, Esnaf Ahilik Sandığı'nın 31 Aralık 2024 olan yürürlük tarihi 1 Ocak 2028 olarak değiştirilecek.

Kamu İhale Kanunu'ndaki değişiklikle, Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler için gerekli görülen, yurt içinden sağlanması mümkün olmayan beşeri tıbbi ürünler, Sağlık Bakanlığı onayı ile SGK tarafından yurt dışından temin edilerek hastalara ulaştırılacak.

Aile hekimliğine ilişkin düzenlemeler

Aile Hekimliği Kanunu'ndaki değişiklikle de yabancılara sunulan hizmetler, mesai dışında sunulan geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile özel amaçlı raporlardan Bakanlıkça belirlenenler hariç olmak üzere aile hekimliği hizmetleri ücretsiz olacak.

Aile hekimliği hizmetleri, acil haller hariç, haftada 40 saatten az olmamak kaydıyla Bakanlıkça belirlenen kıstaslar çerçevesinde ilgili aile hekiminin talebi ve o yerin sağlık idaresince onaylanan çalışma saatleri içinde yerine getirilecek.

Bakanlıkça tarifeleri belirlenen hizmetlerden tahsil edilecek gelirler il sağlık müdürlüklerinin döner sermaye işletmelerinde bu amaçla açılacak hesaba yatırılacak. Bu hesapta toplanan gelirlerin, sağlık hizmet sunumu için harcanma kriterleri, aile sağlığı merkezi giderlerinde kullanılması da dahil aile hekimine ve aile sağlığı çalışanına dağıtılabilecek miktarları, dağıtım ve harcamaya ilişkin diğer usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakanlıkça belirlenecek.

SGK ile bankaların, sigorta ve reasürans şirketlerinin, ticaret odalarının, sanayi odalarının, borsaların veya bunların teşkil ettikleri birliklerin personeli için kurulmuş bulunan sandıklarla veri paylaşımı yapılabilecek.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'ndaki değişiklikle, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 aydaki; iş kazası ve meslek hastalığı halinde bağlanacak gelirin hesabına esas tutulacak günlük kazanç ise iş kazasının olduğu veya meslek hastalığında iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 aydaki son 3 ay içinde, hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanacak.

Ancak önceki 12 ay içerisinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanların geçici iş göremezlik ödeneğine esas tutulacak günlük kazanç tutarı, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının 2 katını geçemeyecek.

Bu madde 21 Aralık 2024'ten itibaren geçerli olmak üzere kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Yabancı öğrencilerin genel sağlık sigortasından yararlanması

Yabancı uyruklu öğrenciler, kayıtlarının devam etmesi şartıyla herhangi bir eğitim öğretim yılının başlangıç tarihinden itibaren 3 ay içinde talepte bulunmaları halinde genel sağlık sigortalısı olabilecek.

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı veya Uluslararası Öğrenciler Değerlendirme Kurulu kararı ile burslandırılan uluslararası öğrenciler bursluluk statülerinin devam ettiği sürelerde genel sağlık sigortalısı sayılacak. Genel sağlık sigortası primleri, belirlenen prime esas kazanç alt sınırının yüzde 4'ü olacak.

Klinik araştırmalara yönelik düzenleme

Teklifle, daha fazla klinik araştırma yapılmasına yönelik düzenlemeye gidilecek. Buna göre, Sağlık Bakanlığınca izin ve onay verilen kamu hastaneleri ve devlet üniversitelerinde yapılan klinik araştırmaya katılan hastaların Anayasa ile teminat altına alınan sosyal güvenlik ve sağlık haklarının devamı klinik araştırmalar sürecinde de sağlanacak.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'ndaki diğer bir değişiklikle, katılım payı, ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi için 20 lira olacak. SGK, sağlık hizmetlerindeki katılım payını, birinci basamak sağlık hizmeti sunucularından sevk edilenler için yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak.

Özel sektör işverenlerinin SGK'ye ödeyecekleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi için sağlanan 5 puanlık sigorta prim indirimi 4 puan olarak uygulanacak. Bu hüküm, kanunun yayımlandığı ayın başından itibaren uygulanacak.

Teklifle, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı tarafından veya Uluslararası Öğrenciler Değerlendirme Kurulu kararı ile burslandırılan yabancı uyruklu öğrencilerin, avukatlık stajı yapmakta olanların ve Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Eğitim Merkezleri Kanunu kapsamına göre hizmet öncesi eğitime alınanların genel sağlık sigortası kapsamındaki primlerinin ödenme süreleri belirlenecek.

TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda kabul edilen Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile söz konusu mevzuatta değişikliğe gidiliyor. Buna göre, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan sigortalıların, 2008 yılı Ekim ayı öncesi döneme ilişkin aylık hesaplamalarında mevcut uygulama devam edecek.

Astsubay meslek yüksekokulları ve astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar, polis nasbedilmek üzere polis meslek eğitim merkezlerinde polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda subay ve astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylara yetim aylığı bağlanabilecek ve bunların yetim aylıkları kesilmeyecek. Kanun kapsamda aylık alan ya da hükmün yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylığa hak kazanacak erkek çocuklara ikinci lisans ve yüksek lisans kayıtlarında aylık ödenecek.

Sigortalılığı 31 Aralık 2008 (dahil) tarihinden önce başlayan, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan sigortalılardan çalışma gücü kayıp oranı yüzde 40 ila yüzde 49 olanlar 18 yıl sigortalılık süresi ve 4 bin 100 gün prim ödemeleri, yüzde 50 ila yüzde 59 olanlar ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3 bin 700 gün prim ödemeleri şartıyla yaşlılık aylığından yararlanacak.

2008 yılı Ekim ayından önce sigortalı olan engelliler için vergi indirim belgesi esas alınarak yürütülen emeklilik işlemlerinin, Kanun kapsamında çalışma gücü kaybına göre belirlenmesi ve tüm uygulamanın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürütülmesi amaçlanıyor. Yürürlük tarihinden önce engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlara mevcut aylıklarının ödenmesine devam edilecek; bunlardan kontrol muayenesine tabi tutulanların yeni sağlık kurulu raporlarına göre çalışma gücü kayıp oranları, Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulu yerine SGK sağlık kurullarınca aylık bağlanmasına esas rapor tarihindeki yürürlükte olan tıbbi mevzuat da dikkate alınarak değerlendirilecek.

Ziraat odalarının bildirim yükümlülükleri

Teklifle, tarımsal faaliyette bulunan sigortalıların sigortalılık hizmetlerinin başlangıç ve sonlandırılması işlemlerinde ziraat odalarının geçmiş dönemlerde üye kayıtlarını fiziki ortamda tutmaları ve bu üye kayıt bildirimlerinin il/ilçe ziraat odalarınca kağıt ortamında yapılması sebebiyle bildirim yükümlülüklerine ilişkin takip ve kontrollerde yaşanan zorlukların ortadan kaldırılması amaçlanıyor.

Buna göre, tarımsal faaliyetlerinin başlaması ve sonlanmasına ilişkin olarak ilgili meslek kuruluşlarınca ilgili maddenin yürürlük tarihinden önceki sürelere ait bildirim yükümlülüklerinin, bu hükmün yürürlük tarihinden önce kanuni süresi dışında yerine getirilmiş olması veya hükmün yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde yerine getirilmesi durumunda idari para cezası uygulanmayacak. Bu yükümlülükler için hükmün yürürlük tarihinden önce uygulanan idari para cezaları, kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın terkin edilecek ancak tahsil edilmiş tutarlar ret ve iade veya mahsup edilmeyecek.

GSS prim borçlarını ödeyemeyen sigortalılara yönelik kamuya olan borç yüklerini hafifletmek ve sağlık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla düzenlemeye gidiliyor. Hükme göre, 1 Ocak 2015 öncesine ait olup ödenmemiş GSS primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer'i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek. Hükmün yayımlandığı tarihe kadar söz konusu süreler için ödenmiş olan primler iade ve mahsup edilmeyecek.

Teklife göre, 2024 yılında götürü bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesi yapılmış kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularının, SGK'ye 31 Aralık 2024'e kadar bu sözleşme kapsamında verdikleri tedavi hizmetlerine ilişkin toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda aradaki fark terkin edilecek. Terkin edilen tutar, Bakanlık bütçesine bu amaçla tahsis edilecek ödenekten karşılanacak.

İmalat sektöründe faaliyet gösteren iş yerlerine, aylık muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi, primlerin yasal süresinde ödenmesi, Türkiye genelinde SGK'ye prim borcunun bulunmaması, borcu varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ile düzenli ödenmesi, kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması, sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması gibi şartlarla, Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası priminden 5 puanlık indirim sağlanacak. Bu uygulama, 31 Aralık 2026'ya kadar devam edecek. Cumhurbaşkanı, bu hükmün uygulanma süresini 31 Aralık 2027'ye kadar uzatmaya yetkili olacak.

Bu hüküm, kanunun yayımlandığı ayın başından itibaren uygulanacak.

ÇASMER'lere yönelik düzenlemeler

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda yapılan değişiklikle, eğitim kurumu tanımı genişletilecek. Bu alanda yetkilendirilecek diğer kurum ve kuruluşların yetkilendirilme ve denetim süreçlerinin de düzenlemede yer alması amaçlanıyor.

Kanun kapsamında yer alan ancak tanımlanmayan diğer sağlık personeli ile kamu adına iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunmak üzere yetkilendirilen Çalışan Sağlığı Merkezleri (ÇASMER) ve ekipmanların güvenli kullanımını sağlamak üzere bakım veya muayene, test ve kontrol yapmak üzere yetkilendirilen ekipman muayene kuruluşları da tanımlanıyor.

ÇASMER'lerin açık bir şekilde ifade edilmesiyle bu merkezlerin, iş sağlığı ve güvenliği örgütlenmesindeki konumu ve işlevini açık şekilde ortaya koyacak yasal düzenlemeye gidiliyor. Böylece özel hukuk tüzel kişisi olan ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin piyasaya girmediği yerlere profesyonel hizmetin kamu eliyle ulaştırılabilmesi hedefleniyor.

Mevcut hükmün yanı sıra 10'dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri, bağlı bulundukları kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşundan hizmet alarak da iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi olmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirebilecek.

Teklife göre, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde bu durum, iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı veya ortak sağlık ve güvenlik birimi yönetimi tarafından Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine yoksa çalışan temsilcisine bildirilecek. Bildirim yapmadığı tespit edilen ortak sağlık ve güvenlik biriminin yetki belgesi 6 ay, tekrarında ise bir yıl süreyle askıya alınacak.

Kanun kapsamında sağlık raporları, 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli iş yerleri için aile hekimleri ve kamu sağlık hizmeti sunucularının yanı sıra ÇASMER'lerden de alınabilecek.