Kamuya sıkı kemer

Vatandaş, kamudaki şatafattan ve bedeli kendisine ödetilen harcamalardan uzun süredir rahatsız.

Nihayetinde 31 Mart seçimlerinde iktidara bunun mesajını en net şekliyle verdi.

Sonrasındaki süreçte kamuda tasarrufa dönük beklenti giderek yükseldi.

‘Kamuda Tasarruf ve Verimlilik’ adı verilen paketin ayrıntıları dün Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, tarafından açıklandı.

Paketin ayrıntılarında kamunun kemer sıkmaktan çok, henüz kemer takmaya razı olduğu görüldü ki her iki isim de esasen bunun başlangıç olduğunu söyledi…

***

Cevdet Yılmaz, açılış konuşmasını yaptığı toplantıda tedbirlerin gerekçesi olarak şunları söyledi:

Tasarruf ve verimli kaynak kullanımı konusunda yaptığımız bu güncellemede iki önemli gelişme etkili olmuştur. Birincisi geçen yıl yaşadığımız tarihimizin en büyük deprem afetinin yaralarını süratle sarma ihtiyacımız, ikincisi pandemi sonrası tüm dünyanın gündemi haline gelen enflasyon ile ülkemizin kararlı bir şekilde mücadele etme iradesidir.

Herhalde paketin kamuoyu tarafından yeterince tatmin edici bulunmayacağı öngörüldüğü için olsa gereken Cevdet Yılmaz, hitabının devamında şöyle dedi:

Bugün sunduğumuz paket tek başına değil, bütüncül bir çerçevede ortaya koyduğumuz, birbirini destekler mahiyette diğer paketler ile birlikte anlam ifade etmektedir.

***

Mehmet Şimşek, 8 başlıkta toplanan maddeleri sıraladı.

Kamu taşıtları (1)

• Kamu Filo Yönetim Sistemi ile etkinlik artırılacak, taşıt sayısı ve kullanımına standartlar getirilecek.
• 3 yıl süreyle yeni araç satın alma ve kiralaması yapılmayacak.
• Bütçe dışı kaynaklardan taşıt kullanımı izne tabi tutulacak ve kanunla izin verilenler hariç yabancı menşeili araç kullanımı yasaklanacak.
• Mevcut kiralık taşıt sözleşmelerinin yenilenmesi izne tabi olacak.
• İhtiyaç fazlası ve ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtlar tasfiye edilecek. 
• Savunma ve güvenlik hariç, kamuda personel servisi hizmeti toplu taşıma olan yerlerde kaldırılacak.

Kamu Binaları (2)

• Deprem riski hariç, yeni hizmet binası alımı/yapımı 3 yıl süreyle durdurulacak.
• Kamu yerleşkeleri için getirilen kişi başına m2 standardı uygulanacak.
• Mevcut binaların analizi ve kurumlar arasında etkin kullanımı sağlanacak.
• Yeni bina kiralanmayacak, mevcut kiralamalar bir takvimle sonlandırılacak.
• Doğal afet ve güvenlik hariç, yeni lojman ve sosyal tesis alımı/ yapımı ve kiralanması süresiz olarak yasaklanacak.
• Savunma ve güvenlik hariç, mevcut sosyal tesisler ekonomiye kazandırılacak.
• Lojman kiraları ve sosyal tesis ücretleri rayiç bedel dikkate alınarak gözden geçirilecek.

Kamu İstihdamı (3)

• Kamuda yeni personel istihdamı 3 yıl süreyle emekli olanlarla sınırlandırılacak.
• Toplam açıktan atama izin sayıları Bütçe Kanunu’nda belirlenecek.
• Destek personeli sayısı zaman içinde belirli program dahilinde azaltılacak.
• Kamuda esnek ve uzaktan çalışma modelleri geliştirilecek.
• Kamuda çalışanlar için yönetim kurulu ücretlerine tavan sınır getirilecek, aşan kısım bütçeye gelir olarak kaydedilecek.

İdari yapılanmada etkinlik (4)

• İdari genişleme sınırlandırılacak.
• Kamu idarelerinde mükerrer yapılanmalar önlenecek.
• Bakanlıkların yurt dışı teşkilatları ihtiyaçlar çerçevesinde gözden geçirilecek.
• Tüm taşra teşkilatı (bölge/il bazında) etkinlik esasıyla gözden geçirilecek.

Hizmet içi eğitim / Yurtdışı geçici görevler (5)

• Hizmet içi eğitim, toplantı vb. faaliyetler kamu tesislerinde yapılacak.
• Yurt dışı geçici görevler sınırlandırılacak, görevlendirmeler asgari seviyede tutulacak.
• Yurt dışı geçici görev harcamaları bütçe başlangıç ödeneğini aşmayacak, bu harcama kalemine ödenek aktarımı yasaklanacak.

Enerji ve atık yönetimi (6)

• Sokak ve cadde ışıklandırmasında LED dönüşümü hızlandırılacak.
• Kamu bina ve tesislerinde enerji verimliğini artıran uygulamalar geliştirilecek, yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılacak.
• Ekonomik değeri olan atıkların, bedeli karşılığında her yıl değerlendirilmesi zorunlu hale getirilecek.

Haberleşme ve iletişim giderleri (7)

• E-yazışma sistemine geçiş tamamlanacak.
• Tebligatlarda elektronik tebligat sistemleri kullanılacak.
• Kurumsal arşivler elektronik ortama taşınacak.
• Yayın, rapor vb. tanıtım amaçlı doküman basımı yapılmayacak.

Diğer cari harcamalar (8)

• Temsil ve tanıtma ödeneklerinde 2024 yılında yüzde 25 kesinti yapılacak, devam eden yıllarda da bu oran baz alınacak.
• Uluslararası toplantılar ve milli bayramlar hariç; gezi, kokteyl, yemek vb. faaliyet düzenlenmeyecek.
• Ajanda, takvim, plaket, eşantiyon türü hediyelerin verilmesi yasaklanacak.
• Zorunlu haller hariç, demirbaş alımları 3 yıl süreyle durdurulacak.
• Makina ve teçhizat ekonomik ömrü tamamlanmadan elden çıkarılmayacak.
• Kamu alımlarının DMO aracılığıyla yapılmasının esas olacak.

Bunların yanı sıra Mehmet Şimşek, ‘Bütçede harcama disiplini’ başlığında şu düzenlemeleri aktardı:

• Tek seferlik gelirlere dayalı kalıcı harcama programları başlatılmayacak.
• Kamu kurumları bütçe ödeneğine göre yatırım projelerini yürütecek.
• Merkezi yönetim kapsamındaki yatırım ödemeleri İl Özel İdarelerine hakediş karşılığı ödenecek.
• 2024 yılında harcamalar gözden geçirilecek ve bu çerçevede verimsiz harcamalar 2025’ten itibaren sonlandırılacak.

Kamu yatırımları açısından ise şu projeler önceliklendirilecek:

• Fiziki ilerlemesi yüzde 75’in üzerinde olan yatırım projeleri.
• Deprem riski nedeniyle gerekli olan yatırım projeleri.
• Kahramanmaraş ve Hatay depremleri sonrasında planlanan projeler.
• Tarımsal sulama başta olmak üzere gıda arzını artıran projeler, yeşil ve dijital dönüşüm ile OSB liman-demiryolu bağlantı projeleri.
• Zorunlu haller dışında yeni proje kabul edilmeyecek.

***

Tasarruf tedbirlerine istisnasız tüm kamu idareleri ve personelin uymak zorunda olduğunu vurgulayan Şimşek, şunları kaydetti:

“Tedbirlerin uygulanması ve harcamaların mevzuata uygunluğu Bakanlığımızca izlenecek, denetlenecek, Cumhurbaşkanlığımıza ve ilgili idarelere raporlanacaktır. Burada bir hesap sorma ve yaptırım süreci de var. Tasarruf Genelgesi ve mali mevzuata aykırılık tespit edilirse Cumhurbaşkanlığımız ve ilgili idareler idari yaptırım ve para cezası uygulayabilecektir.”

İlk değil son olmayacak…

“Bu açıkladığımız ilk paket değil, son paket de olmayacak. Önümüzdeki dönemde birçok adım atacağız” diyen Şimşek “Önümüzdeki dönemde kamu ihale reformu, KİT'lerde yönetişim reformu, vergide adalet ve etkinlik, kayıt dışılıkla mücadele gibi alanlarda çalışmalarımızı tamamlayacağız ve hayata geçireceğiz” dedi.

***

Bu tedbirlerin nasıl somut göstergelere dönüşmesi zaman alacaktır.

Şu an itibarıyla müspet anlamdaki tek edinim, kamunun mevcut ekonomik koşullardan kendi payına düşenleri bir şekliyle kabullenmesidir.

Kamu taktığı bu kemeri, ne zaman sıkacak?

İşte o noktada top Meclis’te.

Zira Şimşek de söyledi: Tedbirlerin bir kısmı için idari veya kanuni düzenleme gerekiyor. Kanun gerektiren hususlar yüce Meclis'imizin takdirinde. İdari düzenlemeler ise Cumhurbaşkanlığımız tarafından hayata geçirilecektir…

Önce ülkem diyenlere saygıyla…