Meraklısına sorunun cevabı... Borsa'da rüzgar neden sert esiyor?
Son haftalarda sert yükseliş göstererek yatırımcısına yüksek getiri sağlayan borsada bilanço rüzgarı esiyor. Peki piyasadaki sert yükselişin nedeni ne? Ekonomist Hikmet Baydar, borsadaki yükselişin 3 ana nedenini açıklarken, yatırımcılara önemli uyarılarda bulundu. İşte detaylar...
Borsa İstanbul son haftalarda yönünü yukarı çevirerek ralli yapıyor. BIST 100’de zirve seviyelerin görüldüğü dönemde şirket karlılıkları da dikkat çekiyor. Halka açık şirketlerin karı yüzde 29 arttı, en yüksek artış ise sanayi hisselerinde gerçekleşti.
En büyük 10 sanayi şirketi karını yüzde 75 artırdı. Peki borsada şirket karlılıklarındaki artışın sebebi ne? Şirket bilançoları piyasayı nasıl etkiliyor? Borsada 8 bin puan seviyesi ne zaman görülür?
Ekonomist Hikmet Baydar, borsaya dair merak edilenleri Uzmanpara’ya anlatırken, piyasadaki yükselişin 3 ana nedenini açıkladı. Baydar konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
“Son açıklanan dış ticaret verilerine göre ithalat birim değer endeksi yüzde 15.6 düşüş gösterdi. İthalat birim değer endeksindeki düşüş ithal girdi maliyetlerinin dolar bazında yüzde 16’ya yakın düştüğü anlamına geliyor.
‘ARADAKİ FARK FİRMALARA YANSIYOR’
Bu ürünler stoklara girdi ve üretim yaptılar. İhracat birim değer endeksi yüzde 1.6 oranında geriledi. Dolayısıyla arada ciddi bir makas açılmış durumda. Girdi ham madde fiyatlarında fazla düşmüş, mamul fiyatları çok az düşmüştür. Aradaki fark firmalara kar olarak yansıyor. Bu işin dolar bazında olan gerçeğidir.
TL bazında olan bakıldığında ise, dolar bir ayda yüzde 30’a yakın yükseldi. Bu o ürüne TL bazında yüzde 30 zam geldi demektir. Bu da şirketlerin sattıkları ürünlerin birim fiyatlarını artırdığı anlamına geliyor. Şirketler için her şey güllük gülistanlık.
Türkiye’de reel sektörün ana sorunu büyümek için kredi bulamamaktır. Karlılık açısından son derece iyi durumdalar, şirketler kredi bulabildikleri takdirde hızlı bir şekilde büyüyecekler. Şu anda şirket karlılıkları oldukça yüksek.
YÜKSEK ŞİRKET KARLILIĞI BORSADAKİ ZİRVEYİ DESTEKLİYOR MU?
Tabi, şirketlerin karlılığının yükselmesi şirket varlıklarının enflasyon nedeniyle nominal olarak değerinin artması, borsadaki şirketlerin değerlerinin de yükselmesine yol açıyor.
Yani enflasyonist ortamda şirketin varlıkları miktar olarak aynı olsa bile enflasyon nedeniyle tutar olarak artar. Örnek vermek gerekecek olursa bir kg ay çiçek yağı 1 TL diyelim, enflasyon nedeniyle 10 TL olduysa şirket varlığı 10 TL’ye çıkmış oluyor. Enflasyon arttıkça şirketlerin nominal değerleri artar bu da borsaya yansır.
İŞTE PİYASADAKİ ARTIŞIN 3 TEMEL SEBEBİ!
Burada 3 tane sebep var: Birincisi enflasyon nedeniyle şirketlerin nominal değerlerinin artması, ikincisi piyasaya yabancı girişi, üçüncüsü ise karlılıkların artmasıdır. Bu üç bileşken borsada şirketlerin değerlerinin yükselmesine yol açıyor.
‘10-12 BİN PUANA KADAR GİTME İHTİMALİ YÜKSEK’
Dolar bazında baktığımız zaman borsanın 10 bin-12 bin puan seviyelerine kadar gitme ihtimali yüksek görünüyor. Şu anda yüzde 30’larda olan yabancı payının yüzde 50 ve üzerine çıkması gerekiyor. Bu olduğu takdirde borsanın 10 bin puan seviyesinin üzerini görebileceğini rahatlıkla söyleyebilirim.
BORSADA 8 BİN PUAN SEVİYESİ NE ZAMAN AŞILIR?
8 bin puan aslında psikolojik bir seviyedir. Asıl tehlikeli olan seviye 7300 puan seviyelerindeydi. Orayı hiç yorulmadan aştı, aştıktan sonra iki kere kar realizasyonu oldu ve o seviye maliyet haline getirildi. Maliyet piyasaya yayılmış oldu.
Şu anda aşağı sinyaller teknik anlamda olmadığından dolayı hala yön yukarı, ancak son günlerdeki kar realizasyonları yatay seyir göstermiş olmasından dolayı piyasada bir risk azalması oldu.
‘BU HAFTA HAFTA DENENEBİLİR’
Bir aksilik olmazsa bu hafta hafta itibarıyla borsada 8 bin puan seviyesi denenebilir. Şunu unutmamak lazım yabancı yatırımcı girişi olduğu takdirde dolar bazında bakacağız. Dolar bazında ana direnç 325 dolar seviyesindedir. Endeks olarak şu anda 286’lardayız. Dolar bazında hala ciddi yolumuz var. Dolar bazında yakın vadede 2 Ocak 2023’te 300 dolarlarla zirveyi görmüştük. Şu anda Ocak 2023’ün bile altındayız. Yatırımcılar dolar bazında 302-304 dolarları hedefleyebilirler.
Bu da aşağı yukarı yüzde 10 artış demek. Önümüzdeki süreç içerisinde borsada dolar bazında yüzde 10 artış olabileceğini düşünüyorum. Borsada yeni hedef 8400 puan seviyesindedir. 8400-8500 puan seviyelerinde dolar bazında 2023 zirvesi test edileceği için orada yabancı davranışı önemli olacaktır. Yabancıda çıkış gerçekleşmediği sürece ana hedef dolar bazında borsada 325 dolardır.
KISA VADEDE AL-SAT YAPANLAR DİKKAT!
Kar realizasyonuna karşı dikkatli olmak lazım. Kaldıraçlı işlemler güvenilir değil. Al-sat'ları kredi kullanarak yapanlar dikkatli olmalı, borsada 300 dolar seviyelerinde kredili işlem yapmak mantıklı görünmüyor. Özellikle şu anki seviyelerde yatırımcılar kaldıraçlı işlemlerde olmamalıdır.”