Vergi düzenlemesiyle gelir artacak, kayıt dışıyla mücadele hızlanacak

Vergi ve sosyal güvenlik alanına ilişkin düzenlemeler içeren kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.

Kanun, geliri, vergi güvenliğini, vergiye gönüllü uyumu ve kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi artırmayı hedefliyor. Bu çerçevede vergi dairesinin bilgisi dışında mükellefiyet tesis ettirmeksizin kayıt dışı faaliyette bulunmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda kesilecek vergi ziyaı cezası yüzde 50 artırımlı uygulanacak.

Vergi Usul Kanunu'na bağlı usulsüzlük cezalarına ait cetvelde değişiklik yapılmasıyla da kayıt dışılıkla mücadelenin güçlendirilmesi öngörülüyor.

Yasada bazı özel usulsüzlük cezalarının artırılması ve tekrarında artırılmış ceza uygulanması kapsamında düzenlemeler yer alıyor.

Başkalarına ait banka hesaplarının, ödeme kaydedici cihazların ve POS cihazlarının kullanılması durumunda uygulanacak cezalar kanunla belirleniyor.

Gelir İdaresi Başkanlığının (GİB) normal mesai saati haricinde ve daire dışında fiilen çalışan personeline, bu şekilde çalıştıkları her bir saat için 160 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda fazla çalışma ücreti ödenecek. Aylık 50 saati geçemeyecek şekilde ödeme yapılacak personel sayısı GİB taşra teşkilatı kadro ve pozisyonlarında bulunan toplam memur ve sözleşmeli personel sayısının yüzde 20'sini geçemeyecek. GİB taşra teşkilatı kadro ve pozisyonlarında bulunan 4 bin personelin tamamının bu ödemeyi alması durumunda düzenlemenin bütçeye toplam etkisinin yıllık 348,6 milyon lira olması öngörülüyor.

Ticari olmayan gezi, eğlence, spor gibi faaliyetlerde kullanılan deniz taşıma araçlarına limanlarda verilen kiralama, bakım gibi hizmetlere KDV istisnası uygulanmaması ve mevcut istisnanın kısmi istisnaya dönüştürülmesi halinde yıllık toplam 5,4 milyar lira etki oluşturması bekleniyor.

Serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumların yurt içine yaptıkları satışlardan elde edilen kazançlara tanınan gelir ve kurumlar vergisi istisnası kaldırılacak, sadece bu bölgelerde imal edilen ürünlerin yurt dışına satışından elde edilen kazançlar gelir veya kurumlar vergisinden müstesna tutulacak. İstisnanın ihracatla sınırlandırılması durumunda 2025 yılı için 2,5 milyar lira gelir etkisi tahmin ediliyor.

En düşük emekli aylığı 12 bin 500 lira

Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı yüzde 2,25 olarak belirleniyor. Tüm sigortalıların prime esas kazanç alt sınırı üzerinden bildirildiği varsayıldığında prim gelirlerinin bir yılda yaklaşık 10,9 milyar lira artması; böylece SGK'nin gelirlerinde yaklaşık yüzde 12,5 artış öngörülüyor.

En düşük emekli aylığının 12 bin 500 lira olmasına yönelik hükümden 3,7 milyon kişi etkilenecek. Bu durumun, 2024 yılı için 33,2 milyar lira maliyet oluşturması değerlendiriliyor.

8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı sayılanlardan, ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananların, aynı iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya devam etmeleri halinde işverenlere sağlanan 5 puanlık sosyal güvenlik destek priminin Hazine tarafından ödenmesine ilişkin uygulama sonlandırılıyor. Bu indirimin 2024 yılı ağustos ayı/dönemi itibarıyla kaldırılmasıyla kamu giderlerinin yıllık 13,7 milyar lira azalması bekleniyor.

Türkiye'de kurulmuş olmaları şartıyla kurumlar vergisinden istisna tutulanlardan taşınmazlara yatırım yapan fon ve ortaklıkların, ticari mal niteliğinde olanlar dahil sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançların yüzde 50'sinin belirlenen süre zarfında kar payı olarak dağıtılması gerekecek. Ortaklara dağıtılan kar paylarından alınacak gelir ve kurumlar vergisinin etkisinin 7,2 milyar lira olacağı tahmin ediliyor.

Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ile Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) projeleri kapsamında elde edilen kazançlardan alınan kurumlar vergisi oranı yüzde 25'ten yüzde 30'a çıkarılacak. Böylece 557 milyon lira kurumlar vergisi etkisi oluşacağı değerlendiriliyor.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulamasına yönelik düzenlemeden 62 bin kurumlar vergisi mükellefinin etkilenmesi ve ilave yıllık 70 milyar lira gelir elde edilmesi öngörülüyor.

Çok uluslu şirketlere yönelik küresel asgari kurumlar vergisi uygulamasına yönelik düzenlemelerden 40 milyar lira gelir bekleniyor.

Yurt dışına çıkış yapan vatandaşlardan çıkış başına alınacak harç 500 liraya yükseltilecek ve her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak. Bu uygulamanın yıllık gelir etkisinin 4,3 milyar lira olacağı tahmin ediliyor.