Veri Kapitalizmi

Bizim hakkımızda her şeyi bilen kutsal güç Big data;Tabi bir ormanda teknolojiden tamamen uzak bir şekilde yaşamıyorsanız bu ‘biz’e siz de dahilsiniz. Hayatımızın her alanında var olan teknolojik aletler hayatımızı o kadar pratik hale getiriyor ki bu bir sorundan ziyade konfor gibi geliyor… evde yokken kontrol edebildiğimiz ev eşyalarımız, planlarımızı ve sağlık durumumuzu gösteren akıllı saatlerimiz, her şeyi bir tık uzakta bulabileceğimiz mobil cihazlarımız vb. teknolojik aletler bizim hayatımızda yardımcı rollere sahipler.

Kullandığımız aletlerin içerisinde bize sunulan hizmetlerin pek çoğu ücretsiz yani sizden hiçbir maddi karşılık almadan bir hizmet sunuyorlar. Peki her şey bu kadar pembe olabilir mi? Tabi ki hayır size sunulan hizmetlerin karşılığında sizden veri satın alıyorlar… Bu hizmetten yararlandığımızda bizimle ilgili tüm bilgilere erişim sağlayabiliyorlar. Bu ilk başlangıçtan kulağa önemsizmiş gibi gelebilir.

Bu duruma şu şekilde bakabiliriz sizi en yakınınızdan ve hatta sizden bile daha iyi tanıyabiliyorlar. Bu biraz ürkütücü gelmiş olabilir belki… Köleliğin yalnızca orta çağda kalmadığını günümüzde de modern kölelerin ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Verilerimiz ile bizi yönetiyorlar. Şirketlerin tekelinde olan bu veriler bizi bağımlı hale getirmek için kullanılıyor. Bunu nasıl mı yapıyorlar?  Kullandığımız web tarayıcılar ve mobil uygulamalarda bizden istenilen izinleri verdiğimizde bizim hakkımızda da birçok veriye ulaşılmasını onaylamış oluyoruz. Görüntülerimiz, ses kayıtlarımız, arama kayıtlarımız, sağlık durumumuz, kişisel zevklerimiz, aile hayatımız gibi tahmin edebileceğimizden fazlası sunucular tarafından işleniyor ve Big data da depolanıyor. Big data ’nın üç özelliği var; volume, velocity, variety yani hacim, hız ve çeşitlilik. Big datanın hacmi petabaytlar ile ifade edilebilir. Hacmin yüksek olması verilerin daha rahat depolanmasını sağlıyor. Diğer bir özellik hız verinin devamlılığı için hız çok önemli, sosyal medyalarda dakikada binlerce paylaşım yapılmakta bu verilerin işlenmesiyle, üretimindeki hız aynı olması gerekmekte. Üçüncü özelliği çeşitliliği Big data her türlü veriyi işleyip bilgi haline getirebilmekte. Görüntü, ses, belge fark etmeksizin her formatı işleyerek bilgi haline getiriyor. Bu özelliklere sahip bir veri bulutunun başkalarının elinin altında olması kişinin özgürlüğüne, hür düşünmesinde tehlike arz ediyor.  Bu veriler bize satılan teknolojik aletlerden elde edilen kazançtan çok daha fazla kazanç getirmekte. Kullanmak istediğimiz uygulamaların pek çoğunda çerez politikası bulunuyor. Çerezlere izin vermeden siteyi kullanmana izin vermiyor. Bizde o an ne olduğunu bilmeden çerezleri ‘kabul ediyorum’a tıklıyoruz ve kendi rızamız ile verilerimizin sömürülmesine izin vermiş oluyoruz.

Verdiğimiz izinlerle Her an takip ediliyoruz her hareketimizi kaydediliyor. Eskiden ülkelerin elindeki güç silah araçları ve ordu ile ifade edilirken günümüzdeki en etkili silahlardan birinin Big data olduğunu söyleyebiliriz. Big data günümüzde ticari amaçla kullanılsa da ileri de yalnızca ticari amaçla kullanılmayabilir aynı zamanda kamu güvenliğini tehlikeli hale getirebilmekte. Fransic Bacon’un ‘bilgi güçtür’ dediği gibi elinde bilgiyi tuttuğun sürece güçlüsündür. Günümüzde Dünyadaki bilgilerin %98 Big data içerisinde yer alıyor. Bu veri bulutuna sahip olmak çok güçlü bir şey demek oluyor. Kendimizi korumak için Daha güvenli bir internet kullanmamız gerekiyor bunun için gönüllülük temelli işleyen web tarayıcılarını tercih edebilirsiniz, gereksiz uygulamaları PC ve mobil cihazlarında tutmamaya özen göstererek, kişisel alanlarınıza teknolojik aletleri sokmamaya çalışarak bir nebze daha güvenli bir yaşam elde edebilirsiniz… Bu durumun biraz ütopik bir boyutu bize yıllar önce anlatılmış matrix filmi izlerken fantastik bir film gibi değil bu açıdan bakarak izlerseniz belki de o kadar ütopik olmadığını görürsünüz…