Yapay zekaya spesifik bir bakış

Son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz AI teknolojisi yani yapay zekâ aslında hayatımıza yeni giren bir teknoloji değil, ilk kez 1956’da J. McCarty, M. Minsky, N. Rochester ve C. Shannon gibi araştırmacılar tarafından Dartmouth Koleji’nde düzenlenen bir konferansta tanıtıldı. Resmi olarak bu konferansla hayatımıza girmiş oldu. Yani yapay zekâ sanıldığı gibi bizim hayatımıza yeni girmedi.

20. Yy. ikinci yarısından beri hayatımızda olan bu teknoloji günümüzde bizi endişelendiren bir hal aldı. Yapay zekâ kullanılmaya başlandığı zamanlarda daha basit algoritmalar üretiyordu. Teknolojinin ilerlemesi Yapay zekânın da gelişmesi ve yeni algoritmalar oluşturmasını sağladı. Sağlamaya da devam ediyor. Günümüz insanını endişelendiren şey; yapay zekanın tam olarak ne olduğu ve ne kadar ileri gidebileceğinin bilinmemesidir aslında

Yapay zekâ: dışarıdan aldığı komutu, depolanmış veriler ile karşılaştırarak bir çıktı vermesidir. Farkında olmadığımız ve hayatımızı kolaylaştıran, pek çok şey yapay zekâ teknolojisi barındırıyor. Mesela hesap makineleri temelinde çok basit bir yapay zekâ algoritması bulunuyor. Bunun gibi birçok örnek verilebilir. Yapay zekâ, teknolojinin bize sunduğu bir asistan aslında, dünya çok hızlı ilerliyor. İnsanların işini pratikleştirecek bir işbirlikçiye ihtiyaçları var.  Hayatı daha pratik ve işlevsel geçirmek için kullanıldığı zaman yapay zekâ bizim için eşsiz bir arkadaş oluyor.

Yapay zekanın Ortaklığını kabul etmeyen insanlar çağın gerisinde kalmaya mahkûm oluyorlar. Yapay zekâ yalnızca kullanım olarak değil piyasa ölçeğinde de ele almak gerekiyor. Global firmalar yapay zekâ algoritmaları geliştimek için yüksek yatırımlar yapıyorlar.  Microsoft Chatgpt ’ye büyük yatırım yaptı. Google kendi yapay zekasını geliştirdi ve Bard’ı piyasaya sürdü. Bu rekabet elbette ki kullanıcıyı avantajlı hale getirmekte. Yapay zekâ algoritması günümüzde beklentinin altında olsa da Enerji sistemi, ilişki siteleri ve otonom araçlar gibi pek çok alanda aktif rol oynamaya başladı.

Yapay zekâ algoritması kendi düşünebilen ve üretebilen bir teknoloji değil, en azından şu an! Günümüzde yapay zekâ hala komut vermeden ileri gidemeyen bir teknoloji durumunda, Hollywood ve bilim kurgu filmlerinin vazgeçilmez senaryosu olan dünyanın robotlar tarafından istila… böyle bir şey gerçek olabilir mi?  “Mümkün, fakat ne zaman ve nasıl gerçekleşeceği belirsiz”  Bu cevap bana ait değil, bir yapay zekaya ait yani bu senaryonun imkânsız olduğunu söylemek giderek güçsüzleşiyor.  Eğer bu senaryo mümkün olursa bunda yüzde yüz insan faktörünün etkili olacağını söyleyebiliriz. Çünkü biz Makinelere öğrenmeyi öğretiyoruz bu duruma da ‘makina öğrenmesi’ diyoruz. Bu durumda yapay zekalar biz komut vermeden de işlevli hale gelebilecek. Makine öğrenmesini iki şekilde gerçekleştiriyoruz. Birinci durum: denetimli öğrenme bu öğrenmede bir veri ve çıktı var. Örnek vermek gerekirse; sürpriz yumurtadan çıkan küçük oyuncakları herkes bilir! Kutunun içinden ufak parçalar çıkar. Bunun yanında parçaları birleştirip bir bütün oluşturmak için de bize bir kılavuz verirler; işte elimizdeki o parçalar veri, kılavuz bize verilen komutları, oyuncak ise çıktıyı ifade ediyor. Burada korkulacak pek bir şey yok çünkü biz ne öğretirsek yapay zekâ onu uygulayabilir. Bizim ona öğretmediğimiz bir şeyi yapması mümkün değil. Bir de denetimsiz öğrenme mevcut işte bu biraz karışık ve tehlikeli olabiliyor çünkü artık yapay zekâ bir çıktı vermiyor. Elimizde sadece veri bulunuyor. Ve dünyada katrilyonlarca veri var. Bunları nasıl kullanacağımızı henüz bilmiyoruz. Günümüzde sadece bu verilerle sınıflandırma yapabiliyoruz.

Yapay zekâ algoritmasını kullanmadan dünyanın hızına yetişemeyeceğimizi söylemiştik. Aynı şekilde yapay zekâya fazla bel bağlarsak da yeteri kadar gelişemez ve yarı yolda kalırız. Çünkü yapay zekâ günümüzde yeni veri üretmiyor. Depolanan verileri kullanıyor yani düşünmüyor. Yalnızca var olanı değişik biçimlere sokup yeniden sunuyor. Toplumda ki kültür, sanat ve bilim gibi alanlar yalnızca insan düş gücü ve fikirleriyle gelişebilmekte.  Peki yapay zekâ gerçekten insanların işini elinden alabilir mi? Kısmen evet denilebilir yapay zekâ halkla ilişkiler, lojistik ve gazetecilik gibi mesleklerin işlevlerini kolay ve pratik bir şekilde yapabiliyor. Bu gibi meslekler iyi bir iş birliği yapamazsa işten çıkarılmalardan söz edebiliriz…Yakın zamanda Hindistan’da Duukan şirketinin Üst Yöneticisi (CEO) Sumit Şah, müşteri hizmetleri çalışanlarının yüzde 90'ını, yerine yapay zekâ kullanacağı için işten çıkardığını açıkladı. Twitter hesabında yaptığı paylaşımda "zor ama gerekli" olduğunu yapay zekanın daha hızlı iletişim kurduğunu belirtmiştir.  Yapay zekâ çok iyi yazı yazma yeteneğine sahip, bir insanın günlerce, aylarca okuyup ortaya çıkarmaya çalıştığı derleme bir yazıyı yarım saatten az bir sürede yapabilmekte. Bizim veri toplamamız ile onun ki aynı hızla ilerlemiyor. Yetenekleri saymakla bitmeyen yapay zekâ yanlış anlaşılmalara da sebep olabilmekte. Sosyal medyada gezerken karşınızda tanıdığınız birinin onunla özdeşleşmeyen bir konuşma yaptığını görüyorsunuz gerçeğe çok yakın ama gerçek değil. İşte bu mümkün bu teknolojinin en iyi olduğu konu, verileri birleştirmek.

 Yukarıda da belirttiğim gibi yapay zekâ algoritması otonom taksiler ve flört sitelerinde de kullanılmaya başlandı. Cruise şirketine ait otonom taksiler ABD’nin San Francisco eyaletinde kullanıma geçti. Otonom taksiler insanları ikiye ayırdı. Sürücüsüz taksi ne kadar güvenli? Diye düşünen bir kesim ile bu durumu destekleyen bir kesim bulunmakta.  Bu araçların trafikte olmasından rahatsız olanlar aracın önüne koni koyarak aracı durdurmaya çalışıyorlar. Peki siz sürücüsü olmayan bir taksiye biner miydiniz?

Otonom taksilerden bahsettik biraz da romantik yapay zekadan bahsedelim…  Rus girişimci Eugenia Kuyda tarafından geliştirilen Replika adlı flört uygulaması San Francisco'da bir yazılım şirketi olan Luka tarafından piyasa indirildi. 10 milyon kişi uygulamayı indirdi ve böylelikle 10 milyon dijital partner oluşturuldu. Yalnızlık baya hoşumuza gidiyormuş (!) yapay zekâ teknolojisinin devasa bir ekonomi gelişimine sebep olması bekleniyor. Yapay zekâ artık hayatımızda, geride kalmamak için onunla uyum sağlamamız gerekiyor?  Yapay zekâdan korkmayın onunla iş birliği yapın!