ACİL AYDINLATMA

Yangın güvenliğinin en önemli ayağını oluşturan acil aydınlatma sistemi normal aydınlatma sisteminin yangın, deprem, terör, sabotaj gibi nedenlerle devre dışı kalması durumunda derhal devreye girerek, insanların güvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlayan ikincil bir aydınlatma türüdür.

Acil aydınlatma sisteminin öncelikli amacı güvenli bir tahliye sağlayarak can kaybını önlemektir.

Acil aydınlatma sistemi; insanların binadan sendelemeden, tökezlemeden, engellere takılmadan, yerlere düşmeden, yaralanmadan, ezilmeden, paniğe kapılmadan, aşırı kalabalık ve yığılma gerçekleşmeden hızlı ve emniyetli bir şekilde tahliye edilmesini, yangın alarm ve söndürme cihazları ile ilk yardım donanımının fark edilmesini sağlamalı, riskli alanlarda oluşabilecek kazaları önlemelidir.

Acil aydınlatma normal şartlarda gereksinimi hissedilen bir aydınlatma türü değildir.

Ancak acil bir durumda gerektiği gibi çalışmalıdır.

Herhangi bir şekilde çalışmaması durumunda bunun riski insan hayatıdır.

Acil aydınlatmayı diğer aydınlatma türlerinden ayıran en önemli özelliği budur. 

GELİŞMİŞ ÜLKELERİN SİMGESİ

20.yüzyıl ortasından itibaren sanayi, ticaret ve kentleşmenin gelişmesi ile birbirinden güzel modern yapılar ortaya çıkmış bu yapılarda süreç içinde yangın, deprem gibi afetler ve terör, sabotaj gibi olaylar yaşanmış ve bunlar insanlık adına çok üzücü sonuçlara neden olmuştur.

Gelişmiş ülkeler insan hayatına kast eden bu tür olayların en az kayıpla atlatılması için yasa, yönetmelik ve standartlar çıkartılarak önlemler almış ve almaya devam etmektedir.

Acil aydınlatma konusu da bunlardan birisidir. Ülkemizde bu konuda yapılan ilk ciddi çalışma 1999 Marmara Depremi ile çalışmalarına başlanan ve 2002 yılında yasalaşan “Binaların Yangından Korunma Hakkında Yönetmeliktir.

Bu arada AB’ye uyum çerçevesinde konu ile ilgili birçok yönetmelik birkaç yıl içinde yasalaşmıştır. 

KAÇIŞ YOLU VE MERDİVENLERİ

Bina ve yapılarda yer alan bütün kaçış yollarının ve kaçış merdivenlerinin aydınlatılması gerekir.

Kaçış yollarında aydınlatmanın, bina veya yapıda kaçış yollarının kullanılmasının gerekli olacağı bütün zamanlarda sürekli olarak yapılması şarttır. Aydınlatma bina veya yapının genel aydınlatma sistemine bağlı aydınlatma tesisatı ile sağlanır ve doğal aydınlatma yeterli kabul edilmez.

Acil durum aydınlatma sistemi; şehir şebekesi veya benzeri bir dış elektrik beslemesinin kesilmesi, yangın, deprem gibi sebeplerle bina veya yapının elektrik enerjisinin güvenlik maksadıyla kesilmesi ve bir devre kesici veya sigortanın açılması sebebiyle normal aydınlatmanın kesilmesi hâllerinde, otomatik olarak devreye girerek yeterli aydınlatma sağlayacak şekilde düzenlenir.

Bütün kaçış yollarında, toplanma için kullanılan yerlerde,

asansörde ve yürüyen merdivenlerde,

yüksek risk oluşturan hareketli makineler ve kimyevi maddeler bulunan atölye ve laboratuvarlarda,

elektrik dağıtım ve jeneratör odalarında,

merkezi batarya ünitesi odalarında,

pompa istasyonlarında,

kapalı otoparklarda,

ilk yardım ve emniyet ekipmanının bulunduğu yerlerde, yangın uyarı butonlarının ve yangın dolaplarının bulunduğu bölümler ile benzeri bölümlerde

ve hastaneler ve huzur evlerinde ve eğitim amaçlı binalarda,

kullanıcı yükü 200'den fazla olan bütün binalarda, zemin seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalarda,

penceresiz binalarda,

otel, motel ve yatakhanelerde,

yüksek tehlikeli yerlerde,

yüksek binalarda acil durum aydınlatması yapılması şarttır.

EN AZ 60 DAKİKA

Acil durum aydınlatmasının normal aydınlatmanın kesilmesi hâlinde en az 60 dakika süreyle sağlanması şarttır. Acil durum çalışma süresinin kullanıcı yükü 200’den fazla olduğu takdirde en az 120 dakika olması gerekir.

Kaçış yolları üzerinde aydınlatma ünitesi seçimi ve yerleştirmesi, tabanlarda, döşemelerde ve yürüme yüzeylerinde, kaçış yolunun merkez hattı üzerindeki herhangi bir noktada acil durum aydınlatma seviyesi en az 1 lux olacak şekilde yapılır.

Acil durum çalışma süresi sonunda bu aydınlatma seviyesinin herhangi bir noktada 0.5 lux’den daha düşük bir seviyeye düşmemesi gerekir.

En yüksek ve en düşük aydınlatma seviyesine sahip noktalar arasındaki aydınlatma seviyesi oranı 1/40’dan fazla olamaz. 

Acil durum aydınlatması; Kendi akümülatörü, şarj devresi, şebeke gerilimi denetleyicisi ve lamba sürücü devresine sahip bağımsız aydınlatma armatürleri, bir merkezi akümülatör bataryasından doğru gerilim veya bir invertör devresi aracılığı ile alternatif gerilim sağlayan bir merkezi batarya ünitesinden beslenen aydınlatma armatürleri ile sağlanır.

Normal aydınlatma maksadıyla kullanılan aydınlatma armatürleri, acil durum dönüştürme kitleri doğrudan armatür muhafazasının içerisinde veya hemen yakınında monte edilerek ve gerekli bağlantılar yapılarak bağımsız acil durum aydınlatma armatürlerine dönüştürülebilir.

Merkezi batarya veya jeneratörden beslenen acil aydınlatma sistemlerinde, merkezi ünite ile aydınlatma armatürleri arasındaki bağlantılar metal tesisat boruları içerisinde veya mineral izolasyonlu veyahut benzeri yangına dayanıklı kablolar ile yapılır.

Kendi başlarına acil durum aydınlatması yapabilen aydınlatma armatürlerine yapılacak şebeke gerilimi bağlantıları normal aydınlatmada kullanılan tipte kablolarla yapılabilir. 

Birinci ve ikinci derece deprem bölgelerinde, kaçış koridorları ve merdivenlerindeki acil aydınlatmanın, kendi başlarına çalışabilen bataryalı acil aydınlatma armatürleri ile sağlanması gerekir. Yangınsız günler dileriz…

GÜNÜN SÖZÜ:

İki şeyin randevusu yoktur, ecel ve yangın…

Orhan DOĞAN (Emekli İtfaiye Daire Başkanı)