Kapalıçarşı Yangını

Hafızalarda 64 yıldır sönmeyen yangın, Bursa’nın en büyük yangını olarak tarihe geçen 1958 Kapalıçarşı yangını.

64 yıl önce 24 Ağustos 1958 yılında saat 14.45’te Sahaflar Çarşısı’nda çiftçilik yapan Cavit Çömlek’ in dükkânındaki gaz ocağının devrilmesi sonucu çıkan yangın bir anda etrafı sarmış, sahaflar çarşısını bir kâğıt parçası gibi yutan alevler Emirhan başta olmak üzere ahşap olan dükkânların tamamına sıçramıştı. Bursa Belediyesi İtfaiyesinin müdahalesine rağmen rüzgârında etkisi ile kısa sürede büyüyen yangın ancak söndürülmüş, Kapalıçarşı caddesi içerisinde yer alan Sahaflar Çarşısı, Gelincik, Kuyumcular, Bakırcılar Çarşısı, Emirhan, Fidanhan, Ticaret Borsası, Yorgancılar, Bedesten, Saraçhane, Şekerciler Hanı, Çıra Pazarı, Taşçılar, Kozabirliği, Müftülük Binası, Doruk Tütün Deposu, Tavuk Pozcu Camii ve Hâkimiyet Gazetesi tamamen yanmış büyük maddi hasarlar meydana gelmiş 1570 iş yeri kül olmuştu. 

Yerel bir gazetede görgü tanıklarından Bursa’nın önemli evlatlarından merhum gazeteci-yazar Necati Akgün o günü şöyle anlatıyor;

24 Ağustos Pazar günü THY bilet gişesi binası varmış oraya gelmiş ve bir olay olmuş, onunla ilgili fotoğraf filmini uçağa yetişirmiş o esnada

Ulu Cami’nin tam köşesinde siyah dumanlar çıkıyormuş. Yangın var diye ses duymuş Ulu Cami’nin tam karşısındaki ahşap yapı olduğu için süratle yayıldığını ifade etmiş.

Yangın yerine koşmuş, makinesinde film olmadığından bir turistin makinesini alıp yangının fotoğraflarını çekmiş.

Kadın şaşırmış ama durumu anladığını yazıyor. Ayrıca çok sıcak olduğu için yangın bütün heybeti ile Kozahan ve Cumhuriyet caddesine doğru yürüyordu diyor.

Bursa ekonomisinin kalbi yandı ve birçok esnaf sıkıntıya düştü diyor.

Dönemin Başbakanı Rahmetli Adnan Menderes, Cumhurbaşkanı Celal Bayar ile birlikte Bursa’ya gelmiş.

Adnan Menderes çarşıda gezerken fotoğrafını çekmiş ve o fotoğrafı ulusal bir gazeteye 1. sayfada manşet  olmuş ve sonra da o gazete tarafından ödüllendirilmiş.

Mahkeme sonrası çiftçi Cavit Çömlek

2 yıl hapis cezası almış. Yine Ali Fuat Sarı Esen o tarihte kuyumculuk yaptığını, o gün havanın çok sıcak olduğunu; 39 dereceyi bulduğunu söylüyor. Cavit Çömlek pazar günü dükkâna çalışmaya gelmiş, tutkal tenekesini gaz ocağının üzerine koymuş ve çay ocağına gitmiş, tutkal tenekesi de taşınca gaz ocağından alev almış ve her taraf kibrit gibi dükkânlar ahşap, bir anda tutuşuyor.

Çok geçmeden 45 dakikada kapalı çarşı yandı. 6.500’ün üzerinde dükkân kül oldu.

Bursa’nın ticari hayatı bir günde bitti diyor.

Yine Şinasi Çelikkol, 24 Ağustos 1958’de büyük kapalı çarşı yangınında 11 yaşında olduğunu, eşya sattıklarını babasının mal almak için

İstanbul’a gittiğini açıklıyor.

Çarşıda simsiyah bir duman çıktığını, annesiyle birlikte dükkânlarına gittiğini, dükkânlarına ulaştıklarında alevlerin içinde olduğunu kimisinin eşyalarını kurtardığını kimisinin de eşyaları yağma ettiklerini söylüyor. Yine büyük yangına 8 yaşında tanıklık eden Mutlu ise alevlerin büyüklüğünün oldukça korkutucu olduğunu ifade ediyor.

Yangını görmek için Üftade Hazretleri’nin oraya çıktıklarını, emniyet güçlerinin geldiğini, birkaç tane de uçak cadde boyunca bomba attı, ateş hisara sıçramasın diye, tarihin en büyük yangınıydı diyor.

                            ***

YANGIN ANILARIMDAN...

2005 yılı, eylül ayına ait bir günün öğle vaktinde Bursa’nın en eski tarihî alışveriş merkezlerinden biri olan Kapalıçarşı’da elektrik kontağından çıktığı tahmin edilen yangın kısa sürede söndürüldü.

1958 yılında çıkan yangın sonucunda kül olan tarihi Kapalıçarşı’da büyük heyecan yaşandı.

Kapalıçarşı’nın batı girişinde meydana gelen olayda çatı katındaki klima tesisatının kısa devre yapması sonucu karton kutuların tutuşmasıyla çıkan yangını fark eden vatandaşlarımız, itfaiye ekiplerine haber vermiş.

Bu vesileyle kısa sürede en yakın Zafer grubundan gelen ekiplerimizce yangın büyümeden söndürüldü. Sorumlulara, Kapalıçarşı’nın çatısının temiz tutulması gerektiğini, hurdalık haline getirilmiş olduğunu ve bunun yangına davetiye çıkardığını, bu çıkan yangının çabuk fark edilip büyümeden söndürüldüğünü, önlemlerin alınmaması halinde her an yangın çıkabileceğini, bugünkü gibi ucuz atlatılamayacağını yangın faciasının kapıda olduğunun unutulmaması gerektiğini, bu bağlamda herkesin hassasiyet göstermesini söyledim. Ayrıca 1958 yılında bu çarşının büyük bir yangın geçirdiğini, sebebinin bu yangın gibi tedbirsizlik ve ihmal sonrası insan hatalarından meydana geldiğini özellikle vurguladım. (Yangın Var adlı anı kitabımdan)

                            ***

GEÇMİŞ YANGIN TARİHİMİZDEN...

24 AĞUSTOS 1958:Bursa’da Kapalıçarşı ve çevresinde büyük yangın çıktı yüzlerce ev ve dükkân yandı.

GEÇEN HAFTA KENTİMİZDE ÇIKAN YANGINLAR…

22 AGUSTOS 2022: Trafo Yangını. Arabayatağı Mah. YILDIRIM

23 AGUSTOS 2022: Baraka Yangını. Yunuseli Mah. OSMANGAZİ

25 AGOSTOS 2022: Park Halinde Otomobil Yangını. Hamitler Mah. OSMANGAZİ

25 AGOSTOS 2022: Seyir Halinde Otomobil Yangını. Ata Bulvarı. NİLÜFER

25 AGOSTOS 2022: İznik Gölü Sahilinde Bulunan Sazlık Alan Yangını. İZNİK

27 AGUSTOS 2022: Samanlık Yangını. Narlıdere Mah. Kestel