Bu nasıl muhasebe?

Bursa Defterdarlığı, 2023 yılına ilişkin gelir vergisi ve kurumlar vergisi rekortmenlerini yayınladı.

Haberi ilk Olay Gazetesi’nde gördüm. Meslektaşım Ayşegül Güral Aktürk, hızlı davranmış ve listeyi haber yapmıştı.

Elbette listeye bakınca ‘haber değeri’ açısından ‘bilgilerinin açıklanmasını istemeyenler’ öne çıktı.

Ayşegül’ün de haberinde duyurduğu üzere birinci de dahil olmak üzere ‘Gelir Vergisi’ listesinde 61 kişi ismini gizledi. Aynı şekilde ‘Kurumlar Vergisi’ listesinde de 54’ü saklı kalmayı tercih etti.

Önceki yıllarla kıyaslandığında birkaçının kimler olduğu anlaşılabilir. Ondan daha önemlisi rekortmenleri gizli kalmaya iten nedenleri bulunup anlaşılmalı.

***

Bunlar bir kenara listeleri incelediğimde ‘kurumlar vergisi’ sıralamasındaki rakamlar gözüme çarptı.

TOFAŞ TÜRK, 2023 yılına 2 milyar 972 milyon 350 bin lira vergi tahakkuk etmiş.

Hemen 2022 yılındaki durumuna baktım.

O yıl da birinci sıradaymış ve vergisi 647 milyon 986 bin lira.

Bu nasıl bir artış? Kaç kat yapıyor, ben hesaplayamadım?

Peki, diğerleri?

İkinci sıradaki ismini gizlemiş.

Üçüncü sırada OYAK Renault var. Bu şirket, 2023 yılında 395 milyon 978 bin liralık vergi göstermiş. Ki 2022 yılında vergisi 195 milyon liranın üstündeymiş. Neredeyse 2 kat artmış…

Her iki şirketin büyüklüğü düşünüldüğünde böyle bir farkın nedeni nedir?

TOFAŞ TÜRK’ten konuyla ilgili açıklama yok. Malum Borsa’da işlem gören bir şirket ve öyle sıradan bir gazeteciye sair zamanda açıklama yapması beklenemez. Her şeyin bir planı var.

Konuyu, bazı mali müşavir dostlarıma sordum.

Nedir bunun kaynağı? Enflasyon muhasebesi mi? Yoksa yatırım teşviki vardı da bitti mi? Ya da geçen yıl gerçekleştirdiği büyük satın almanın bir etkisi var mı (Stellantis Otomotiv Pazarlama AŞ)? Tabi kur farkı gelirlerininetkisini de yadsımamak gerekir…

Onlarla da olasılıklı yanıtların ötesine geçemedik. Dolayısıyla sorulara bir uzman yanıtı aktaramayacağım.

Tahminimiz odur ki ‘enflasyon muhasebesi’nin bir sonucu.

Peki, ‘enflasyon muhasebesi’ bir tek TOFAŞ TÜRK’e mi var? Onu da bilemiyoruz!

Kesin olan bir şey varsa şirketin 3 milyar liraya yakın vergi tahakkuk ettiğidir. Bakını bu son derece önemli bir rakam. Bursa’da yıllık bütçesi bunun altında olan belediyeler var.

Bu nedenle TOFAŞ TÜRK’e saygı duymak hatta teşekkür etmek gerekir. Tabi tüm tahsilat yapıldığında…

Bu arada hatırlatalım şirket, 2023'te yıllık bazda sadece yüzde 3 artışla 127,6 milyar liralık net satış gelirine ulaşmıştı. Yine 2023'te yıllık bazda yüzde 61 artışla 15,08 milyar TL net kâr elde etmişti.

Vergi veren bulmak zor. O yüzden verenin kıymetini bilmek lazım.

‘Aman sen bu kadar vergi vermişsin, paran çoktur’ diyerek baskı yapmamak gerek. Sonra ismini gizliyorlar kim ne vermiş bilemiyoruz.

***

Örnek mi?

Bildiğiniz üzere Uludağ Elektrik, Limak Holding tarafından İngiliz yatırım fonu ACTIS'e satılmıştı.

Eylül 2021’de anlaşılmış 2022’nin başlarında hem Rekabet Kurumu hem de EPDK’dan onay çıkmıştı.

İngiliz Fon’un eline geçen şirket, 2022 yılında 542 milyon 637 bin lira ile ‘kurumlar vergisi’ sıralamasında ikinci olmuştu.

Hatırlayacaksınız, en son 2019’da rekortmenler yayınlanmış pandemi yılı 2020 ve sonrasında 2021 yıllarının listeleri yayınlanmamıştı.

2019 yılındaki listede henüz daha Limak’ta iken söz konusu şirket, 83 milyon 969 bin lira ile birinci olmuştu.

Sonra bir daha 2022 listesinde ikinci olarak görmemiz son oldu.

Herhalde İngiliz Fon, hakkında son dönemde yapılan haberler sonrası biraz ürktü. Ki 2022’de ismini açıklayan şirket 2023’te gizledi.

Buradan İngiliz Fon’a seslenelim: ‘Ürkmeyiniz, buralarda İngiliz Muhipleri çoktur… Kimse size ‘yahu bizim ülkemizde bize mal satarak bizden çok kazanıyorsunuz’ demez!..’

***

Vergisini verenlere saygıyla…