Nedir bu enflasyon muhasebesi?
Yüksek enflasyon… Yüksek faiz… Yüksek ve dalgalı kur…Ekonomi, çetin bir darboğazdan çıkış arıyor.
Hükümet, hem vatandaşları hem de şirketleri ağırlaşan şartlar altında korumak için bir dizi tedbirler uyguluyor.
Neredeyse her geçen gün yeni bir düzenleme uygulamaya alınırken iş dünyası farklı başlıklarda beklenti ve taleplerini dile getiriyor.
Son talep; enflasyon muhasebesi…
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Ekim Ayı Meclis Toplantısı’nda Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay,şirketlerin enflasyon muhasebesi beklediğini ifade etmişti.
Sonrasında farklı illerin ‘TSO’ başkanları da benzer talebi dile getirmişti.
Geçen gün Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşımla konuyu gündeme taşıdı:
“Enflasyon muhasebesi firmalarımız için zorunlu bir ihtiyaç haline geldi. İş dünyası olarak bu konuda gerekli adımların atılmasını bekliyoruz.”
Peki, nedir bu enflasyon muhasebesi? Nasıl uygulanır? Avantajları ve dezavantajları nelerdir? Tarihte ve dış dünyada örnekleri var mıdır? İş dünyasının bu talebi haklı ve gerekli midir?
Bu ve benzeri sorular konuşulur ve tartışılır hale geldi.
Dün bu konuyu araştırırken Bursa’da alanın önde gelen isimlerinden Mali Müşavir Dr. Koray Ateş’le karşılaştık.
Yazının kalan bölümünde; konuyu uzmanıyla değerlendirme yaklaşımımızdan hareketle enflasyon muhasebesine ilişkin kendisine yönelttiğim sorulara Dr. Koray Ateş’in verdiği cevapları size aktaracağım.
Enflasyon muhasebesinin günümüz şartlarında bütün şirketler için elzem olduğunu vurgulayan Dr. Koray Ateş, “Enflasyon muhasebesi, tüzel ve bilanço usulüne tabi şirketler için zorunludur. Ancak burada bir haksızlık var; serbest meslek erbabı için de bu uygulamanın zorunlu olması gerekiyor. Bu eşitsiz bir durumdur” dedi.
“Bugün firmaların bilançoları, enflasyon karşısında ezildi” diyen Dr. Ateş, “Firmanın gerçek özsermayesi 20 milyon iken şuan 3-4 milyon civarında görünüyor. Bankalar, firmalara bilançolarına bakarak kredi veriyor. Firmalar bugünkü bilançolar üzerinden kredi almakta çok zorlanıyor. Çünkü bankalar, kredi vermemek için ellerinden geleni yapıyor ve bilançolardaki özsermayeyi yetersiz görüyor. Bilançodaki özsermayeyi artırmanın tek yolu var; enflasyon muhasebesi yani yeniden değerleme yapmak. Şirketlerin bu talebi haklı ve yerindedir. Elzem niteliktedir” ifadelerini kullandı.
Enflasyon muhasebesi ile şirketlerin bilançolarının güçleneceğinin altını çizen Dr. Ateş, enflasyon muhasebesi şartlarının Vergi Usul Kanunu mükerrer 298’inci Madde’debelirlendiğini belirterek “Kanuna göre fiyat endeksi, son yılda yüzde 10 ve son üç yıl yüzde 100’ü aşarsa enflasyon düzeltmesi yapılması zorunluluğu var. Şuan bu durum gerçekleşti. 2021’de de sağlanmış ama ertelendi” dedi.
“Enflasyon muhasebesi, şirketlerin parasal olmayan varlıklarının bilançoya kaydedildikleri dönemle işlemin yapılacağı dönem arasında fiyat endeksindeki farkın eşitlenmesi olarak özetlenebilir” diyen Dr. Koray Ateş, şirketleri hummalı bir çalışmanın beklediğini söyledi:“Enflasyon muhasebesi en son 2004 yılında uygulanmış ve o günün teknik şartları nedeniyle hesaplamanın zor olması yüzünden ülke genelinde 6 bine yakın meslektaşımız, mesleği bıraktı. Şuanda o dönemki gibi olacağını sanmıyorum çünkü yeterli teknolojik imkân sağlandı.”
Dr. Ateş, uygulamayı şu şekilde somutlaştırdı: “Örneğin 3 yıl önce 300 bin TL’ye iktisap edilen ticari bir taşıtın şu anki değerinin 1,5 milyon TL olması halinde aradaki farkın bir kısmı (amortismanın tenziliyle birlikte) özsermayehesaplarına kaydedileceğinden bu durum şirketin özsermayesini önemli derecede artıracaktır. Diğer taraftan bu aracın satışa konu edilmesi halinde de maliyet bedeli artmış olduğundan dolayı satıştan elde edilen kar ise daha az olacak ve haliyle şirketin vergisel yükü de azalmış olacaktır. Yine bu araç için artan bedel üzerinden amortisman ayrılmaya devam edileceğinden bu da ayrı bir vergisel avantaj sağlayacaktır.”
Enflasyon muhasebesiyle vergide büyük bir kayıp yaşanacağını söyleyen Dr. Ateş, “Geçen yıl uygulanmadı ancak bu yıl yüzde 100 oranında uygulanacağını düşünüyorum. Bu uygulama ile bir vergi kaybı olacak ama devlet zaten yüksek enflasyon nedeniyle dolaylı vergilerle bunu telafi ediyor” dedi.
Mali Müşavir Dr. Koray Ateş, “ABD ve Avrupa, enflasyon muhasebesi adıyla olmasa da bunu uyguluyor. ABD ve Avrupalı şirketlerin bilançoları her daim güncel… Bizde öyle bir şey ne yazık ki yok. Bilanço gücü bakımından bizim şirketlerimiz ABD ve Avrupa’daki şirketlerin çok gerisinde ki bu enflasyon muhasebesi ile bizim şirketlerimiz de güçlü konuma gelecek” görüşünü paylaştı.
***
Esen kalın.
ETİKET :